Tro bếp

Chiều đổ vàng qua mái ngói cũ, phủ một lớp rêu mờ và im ắng như thể cả ngôi nhà cũng đang nín thở. Hưng đứng trước cổng, tay nắm chặt chiếc chìa khóa han gỉ. Đã gần mười năm rồi anh không về. Lần cuối, anh chỉ kịp ở lại một đêm rồi vội vã ra đi, để lại sau lưng bóng mẹ lặng lẽ dưới gốc xoài. Bà không nói gì, chỉ gật đầu khi anh hứa: “Rảnh con sẽ về lâu hơn.”

Giờ đây, bà đã nằm yên ở nghĩa trang đầu làng. Căn nhà trống vắng, chỉ còn bụi bặm và mùi tro bếp cũ.

Hưng đẩy cánh cửa kêu cọt kẹt. Không gian ẩm mùi gỗ mục và thời gian. Anh bước vào, từng bước chậm rãi như lần theo những lớp ký ức. Bàn thờ mẹ vẫn còn đó, khói nhang chưa tắt hẳn. Nghe nói bà con lối xóm đã thắp hương cho bà suốt mấy ngày qua. Anh cúi đầu, châm một nén nhang mới, lòng se lại.

Gian bếp vẫn như xưa, chỉ thiếu đi hơi ấm. Cái lò đất bà vẫn dùng để nấu cơm bằng củi nằm co ro nơi góc. Đang định quay đi, anh chợt ngửi thấy mùi tro bếp thoảng nhẹ—mùi khói nồng quen thuộc, lẫn hương cơm cháy, cá khô, mắm dầm me, và cả mùi tay mẹ gầy guộc phủi tro lên mép áo. Một luồng cảm xúc dâng trào trong anh.

Anh kéo chiếc ghế tre ngồi xuống, tay khều nhẹ mấy nhúm tro còn vương lại trong lòng bếp. Bao năm ở thành phố, bữa ăn của anh toàn là cơm tiệm hay đồ nhà hàng. Chẳng nhớ nổi lần cuối ăn cơm nấu bằng củi là khi nào.

Trên kệ, chiếc nồi đất nứt một đường nhỏ vẫn úp ngược, như chờ đợi bàn tay quen thuộc. Tấm khăn rằn bạc màu mẹ thường choàng vai phơi trên sợi dây căng ngang bếp. Mọi thứ dường như đã dừng lại ở một buổi chiều xa xôi nào đó.

Anh mở ngăn tủ bên hông bếp – nơi mẹ thường cất những món lặt vặt —và thấy một mảnh giấy nhỏ kẹp trong quyển sổ tay cũ. Nét chữ nghiêng nghiêng của mẹ:

“Nếu con về, mẹ mừng lắm. Mẹ biết con bận. Nhưng nhớ ngồi ăn với mẹ một bữa, rồi hẵng đi.”

Không trách móc, không nước mắt. Chỉ một dòng chữ ngắn ngủi, đủ khiến anh nghẹn lòng.

Đêm xuống, gió từ vườn sau thổi vào làm cửa lá sách kêu lách cách. Hưng nằm trên chiếc giường tre cũ, lắng nghe tiếng dế gáy đâu đó rất xa. Anh nhắm mắt.

Và trong giấc mơ, mẹ hiện ra.

Bà ngồi bên bếp, ánh lửa vàng hắt lên gò má nhăn nheo. Tay thoăn thoắt quạt bếp, tay kia xới cơm ra chén. Mùi khói cay xộc lên mắt, khiến anh không biết mình đang mơ hay thực..

“Dậy ăn cơm đi con. Cơm hơi khét, nhưng có cá rô kho tiêu, mắm ruốc mẹ dằm me rồi.”

Hưng chỉ đứng lặng, nhìn mẹ, như một đứa trẻ chưa kịp lớn.

Sáng hôm sau, nắng nhẹ nhàng len qua chái bếp. Gian nhà vẫn yên như cũ, nhưng trong lòng anh, có gì đó đã khác.

Chiều đó, người môi giới gọi hỏi anh có bán nhà không. Hưng nhìn quanh, rồi trả lời chậm rãi:

“Tôi không bán nữa. Tôi sẽ về đây một thời gian. Dọn lại nhà. Và giữ nguyên cái bếp.”

Mùi tro bếp vẫn phảng phất đâu đây.

Như tình mẹ—không thấy được, nhưng không thể mất đi.