Lặng giữa lưng trời

Với phong cách huyền ảo, thêm chất thiền vị , “Lặng giữa lưng trời” phản ánh sự tĩnh tại, mơ hồ mà vẫn sâu thẳm — tựa tiếng chuông ngân vang trong cõi hư không. hòa quyện giữa không gian và thời gian, như một cánh chim vươn lên giữa bầu trời vô hạn. Bài viết gợi cảm giác siêu thực, mộng mị – như bước qua một cõi khác. gắn kết hình ảnh chim Bằng tiêu dao với chiều sâu triết lý về cái “tôi” vượt thoát, đồng thời phảng phất một chút buồn dịu — như dư vang của một giấc mộng chưa tàn.

**********

Tiêu Dao Du

Trang Tử viết Nam Hoa Kinh bằng mực của gió, nét chữ bay lên thành cánh chim. Tiêu Dao Du (Chương1) không phải là chương sách để đọc, mà là tấm gương soi vào cõi vô ngôn – nơi triết lý hóa thân thành thơ, nơi tinh thần vẫy vùng thoát khỏi lồng ngôn ngữ.

Văn chương Trang Tử là thứ ánh sáng dịu từ mặt trăng thứ hai—không chói chang, không hùng biện, chỉ lặng lẽ như tiếng nước chảy dưới chân cầu. Đọc Tiêu Dao Du, người ta như nghe tiếng chuông vọng từ cõi hư vô: “Dư ba của ngôn từ nằm ở khoảng lặng sau câu chữ.”

Chữ “tiêu dao” (tự do tự tại) của ông không phải là sự trốn chạy cuộc đời, mà là tư thế ung dung của kẻ đứng ngoài mọi dòng trong đục — chân không dính bùn, lòng không vướng bụi. Đó là cái nhìn của mây trôi qua khe núi, của cánh chim vượt biển không để lại dấu chân. Hình tượng “đại bàng vỗ cánh chín vạn dặm” không phải là một sự cường điệu văn chương, mà là dấu ấn của tâm hồn — một vũ trụ thu nhỏ trong đôi cánh mở ra vô tận.

Cánh Chim Vượt Biển

“Biển Bắc có con cá, tên là Côn. Cá Côn lớn không biết mấy nghìn dặm. Nó hóa ra chim, tên là Bằng. Chim Bằng lưng rộng không biết mấy nghìn dặm, khi bay lên, cánh như mây trời phủ kín. Nó vỗ cánh bay lên, sóng nước dội cả ba ngàn dặm…Con chim sẻ cười chim Bằng: “Ta vỗ cánh vài thước, bay từ cành này sang cành kia, sao phải nhọc bay cao bay xa như thế?” (Theo Nguyễn Duy Cần)

Chim Bằng không đáp. Tiếng cười của loài chim nhỏ rơi xuống như hạt bụi, tan vào biển cả. Sự chuyển hóa ấy là ẩn dụ cho hành trình “phá vây” của kẻ sĩ: từ thân phận cá chép ao tù, vượt lên làm chim hạc đầu đỏ. Không phải để được ngưỡng vọng, mà để thấy mình nhỏ bé hơn cả cơn gió, để biết trời đất rộng đến nhường nào khi đôi cánh chạm vào vô cùng.

Đạo Của Kẻ Tiêu Dao

Người đời thường nhạo báng những gì vượt tầm hiểu biết – như kẻ ngồi đáy giếng bàn chuyện biển Đông, như ve sầu mùa hạ chẳng tin có băng giá. Chim Bằng mang thông điệp ngược lại: muốn thấy chân trời mới, phải dám rời bỏ bờ cũ.

Nhưng Trang Tử không dạy ta trở thành chim lớn. Ông chỉ gợi mở một lối sống:

Biết mình là cá, thì đừng tranh giành chỗ nước cạn.

Biết mình là chim, thì đừng sợ hãi trước gió bão.

Biết mình là Đạo, thì chẳng cần phân biệt cá hay chim.

Bay Như Mây Trôi

Chim Bằng không có điểm đến. Nó bay như mây trôi, nước chảy – không vì mục đích, mà vì bản tính. Cái đẹp ấy tựa hoa nở trên vách đá: chẳng cần ai ngắm, vẫn cứ thơm.

Chiều tà, bóng chim in lên biển thành dấu hỏi, rồi hóa dấu chấm khi mặt trời lặn. Lũ sẻ ríu rít về tổ, mặt trời nuốt chửng mọi câu chuyện vào biển vĩnh hằng. Trên đỉnh gió mù, cánh chim đơn độc vỗ cánh xuyên mùa – không bay để đến, chỉ đơn thuần là bay.

Dưới kia, chim nhỏ hỏi: “Bay cao thế làm gì? Đời này ăn mấy hạt thóc là cùng!”

Chim Bằng im lặng. Nó thì thầm với gió – thứ ngôn ngữ chỉ mây trời thấu hiểu. Không khinh, không chê, nó tiếp tục xé mây lên tầng thứ bảy – nơi tiếng phán xét rơi vào hư vô. Nó sống bằng thứ gió không tên, thứ gió thổi từ nơi ý niệm rã rời thành khói. Một mình giữa càn khôn, nó chẳng cô độc, bởi đã bỏ lại sau lưng mọi ồn ào của “ý nghĩa”.

Hành Trình Không Lời

Người xưa nói: “Chỉ khi bóng tối tan, ánh sáng mới hiển lộ.” Chim Bằng vốn là cá Côn lặn sâu dưới đáy tịch liêu. Một ngày, khi lòng không còn gợn sóng, nó buông mình theo dòng nước ngược, hóa thành loài chim của trời cao.

Nó chẳng kể lại hành trình ấy, vì chẳng ai hỏi, cũng chẳng có kẻ đủ tĩnh lặng để nghe. Đời chuộng âm vang, mấy ai bước vào cõi tịch mịch? Nhưng chim Bằng biết: chốn không tên, không tiếng, mới là nơi sự sống trọn vẹn.

Chiều buông, bóng chim nghiêng trên sóng. Chẳng ai thấy, chỉ vầng mây cuối trời khẽ động.

Đạo Ẩn Trong Vô Nghĩa

Có lẽ, ý nghĩa của Tiêu Dao Du chính là sự vô nghĩa của mọi ý nghĩa. Như cánh chim kia, bay không phải để chứng minh điều gì, mà chỉ để thể nghiệm sự tồn tại thuần khiết – một kiếp sống không ràng buộc, không định nghĩa, không cần ai hiểu.

“Cánh chim đã qua, trời xanh không dấu vết, nhưng biển cả vẫn lặng lẽ ghi lại hành trình bằng những con sóng màu nhiệm…”

Đó mới chính là Đạo.