Mũi dao cuối cùng

Lê Tấn Tài

Hồi ấy, thiên hạ râm ran truyền nhau chuyện Phạm Duật – chàng tráng sĩ phóng dao vô địch. Người ta bảo, hễ vật gì lọt vào tầm mắt, lưỡi dao của chàng đều xuyên trúng tim. Kẻ thì nói con dao như có hồn, hiểu ý chủ, tự tìm đường bay. Duật chỉ khẽ nhấc tay, dao đã rẽ gió mà đi, chẳng bao giờ lạc hướng.

Nhưng chàng chẳng màng danh lợi, chán ghét bạo tàn. Khi mái đầu điểm sương, Duật treo dao dưới hiên nhà, lặng lẽ dựng một mái tranh bên sườn núi. Ở đó, ngày ngày chàng cuốc đất trồng rau, nhặt thóc nuôi gà, chăm chỉ vá áo cho vợ. Tiếng con thơ ríu rít ngoài sân, giọng vợ hiền gọi cơm từ bếp lửa ấm… Hạnh phúc của chàng giản dị như nắng mai lọc qua kẽ lá – dịu dàng, ấm áp và ngập tràn thanh bình.

Rồi giặc kéo tới.

Chúng ập vào làng như lũ quỷ, phóng hỏa đốt nhà, bắt người, gieo rắc đau thương. Gia đình chàng không thoát được. Lũ lính lôi Duật ra khỏi căn nhà cháy dở, trói chặt hai tay, bắt chứng kiến cảnh vợ con bị dồn ra giữa sân trại…

Trong đám giặc, có một tên tướng mắt dài như mắt rắn, cười nhạt:

— Nghe đồn ngươi phóng dao không bao giờ trật. Vậy thử xem lời đồn có đúng không.

Hắn ra hiệu. Một tên lính bưng quả cam tới, đặt chênh vênh trên đầu con trai Duật – thằng bé mới sáu tuổi, mái tóc hoe vàng còn thơm mùi nắng, gương mặt ngây thơ chưa kịp sợ hãi.

Tên tướng quăng con dao xuống đất trước mặt Duật:

— Phóng đi! Nếu chẻ đúng quả cam mà không làm con ngươi trầy da, cả nhà ngươi được tha. Còn nếu sai một ly… thì ngươi tự biết hậu quả.

Đám lính cười ầm. Duật đứng im. Gương mặt bình thản, nhưng tay run nhẹ. Những đường gân xanh nổi lên, giật giật như sắp bật máu.

Chàng quay nhìn vợ. Nàng không khóc. Chỉ đứng đó, mắt đẫm lệ nhưng ánh nhìn sáng rực như ngọn đèn trong đêm. Một sự tin tưởng không lời. Dịu dàng mà kiên cường.

Rồi chàng nhìn con. Đứa bé nhỏ xíu, mắt tròn xoe ngơ ngác. Nó quay sang mẹ, tìm một chỗ bám víu, nhưng mẹ nó cũng đứng như hóa đá, tay che miệng, nước mắt chảy dài. Chỉ còn đôi mắt — đôi mắt ấy hướng về chàng, không run rẩy, không van xin, như thì thầm:

“Hãy làm điều chàng phải làm.”

Duật khom người, nhặt con dao. Cán gỗ nhuốm màu khói lửa, vết cháy sém vẫn còn đó từ những trận đánh năm xưa. Lưỡi thép tuy đã mòn theo năm tháng, nhưng vẫn lạnh buốt như buổi ban đầu chàng cầm nó khi còn trai trẻ..

Con dao nằm trong lòng bàn tay, nhẹ tựa hơi thở mà nặng như cả cõi đời.

Chàng chợt nhớ lời sư phụ năm xưa, giọng trầm như gió thoảng qua rừng già:

— Phóng dao bằng tay, ấy là thợ. Phóng bằng tâm, ấy là nghệ nhân. Nhưng chỉ kẻ từng nếm trải đắng cay mới phóng được bằng cả trái tim. Điều hệ trọng không phải ở chỗ lưỡi dao ghim vào đích, mà ở con đường nó chọn để bay.

Giờ đây, tim chàng như rách ra từng mảnh vụn.

Chàng biết, bí quyết chẳng nằm ở đường dao sắc bén, mà ở tâm hồn tĩnh lặng. Là khi người ta thấy rõ mọi thứ — tay mình, hơi thở mình, tiếng gió, ánh nắng, và quả cam nhỏ nằm trên đầu đứa con.

Trong khoảnh khắc ấy, chiến trận không còn. Vinh quang biến mất. Chỉ còn văng vẳng tiếng con thơ gọi “Cha!”, tiếng gàu nước vợ hiền kéo lên từ giếng làng, tiếng lá khô xào xạc rơi trên mái tranh cũ. Cả một đời người thu nhỏ lại trong một cái chớp mắt.

Duật hít một hơi thật sâu. Nhắm mắt. Rồi mở ra.

Lưỡi dao bay vút đi. Nhẹ tựa cánh chim khẽ chạm vào gió.

Nó xé ngang không trung, rạch một đường thẳng tắp, xuyên thủng quả cam. Quả cam tách ra, những tép mọng nước vỡ tung như đóa hoa vàng ửng nắng. Đứa bé đứng sững, giây sau mới òa khóc – không phải vì đau, mà vì quả cam không còn trên đỉnh đầu nữa.

Cả doanh trại chìm vào im lặng.

Tên tướng chậm rãi bước tới, ánh mắt sắc lạnh dán chặt vào Duật, bỗng bật cười gằn:

– Kẻ như ngươi mà giết đi, khác nào tự chặt cánh tay mình giữa chiến trường!

Hắn phất tay ra lệnh:

– Tha! Tha hết!

Duật quỳ sụp xuống, ôm chặt đứa con vào lòng. Người vợ chạy đến, nghẹn ngào không nói nên lời.

Lưỡi dao giờ đây đã cắm sâu xuống đất. Như một lời tạ từ. Như một lời hứa thề. Nặng trĩu cả nghìn cân.

Kể từ hôm ấy, tay chàng không bao giờ chạm đến dao nữa.

Dân làng sau này vẫn truyền tai nhau rằng: người tráng sĩ ấy đã từng một lần phóng dao trúng vào tim định mệnh – và chưa bao giờ lệch hướng.